Bahasa jawa materi geguritan
MATERI GEGURITAN
A. Titikane Geguritan
B. Unsur Unsur Geguritan
Unsur Instrinsik
Unsur Ekstrinsik
C. Nulis Geguritan
D. Nanggepi Isi Geguritan
E. Sing Kudu Digatekake Nalika Maca Geguritan.
Tuladhane Geguritan :
Apa Bedane
Dening Sudi Yatmono
Apa bedane prosa karo puisi
bedane ana ati
apa bedane ati karo gori
bedane mung prakara bumbune
bedane apa bumune karo sing dibumboni
bedane rak mung ana ing wadhah
apa bedane wadhah karo sing diwadhahi
kuwi rak mung akal pokal gaweane manungsa
lha apa bedane manungsa karo kewan
ah iku urusane Pangeran
(Mbangun Tuwuh, angka 138)
Geguritan iku puisi Jawa gagrag anyar kang ora kaiket dening paugeran tinamtu. Cacahe larik, cacahe wanda, cacahe pada, tembung tembung kang dipilih, lan suarane kabeh merdika utawa bebas. Gumantungnet atine kang nggurit. Ana kang nganggo lelewane basa (gaya bahasa) tinamtu, uga ana kang biasa biasa wae.
A. Titikane Geguritan
- Ora kaiket dening aturan utawa pranatan guru gatra, guru wilangan, guru lagu, lan sapanunggale.
- Ngutamakake isi kang mentes, apik, endah, lan becik.
- Bisa nggunakake lelewane basa (purwakanthi, baliswara, saroja, entar, lan sapanunggale).
- Isine bisa pitutur, piweling, kritik, protes, nyindhir, nggresah, pamundhut, lan sapanunggale.
B. Unsur Unsur Geguritan
Unsur Instrinsik
- Tema/Liding Cerita : gagasan pokok kang disuguhake dening panganggit.
- Pamiling tembung/Diksi : pilihan tembung kang trep/mathuk kanggo geguritan.
- Lelewaning basa/Gaya Bahasa : mbudidayane panganggit kanthi milih tembung tembung kang dironce kanthi endah saenggo ngasilake ukara kang ngandhut lelewaning basa.
Unsur Ekstrinsik
- Biografi : latar belakang/riwayat uripe penulis.
- Nilai ing sajerone crita : kayata ekonomi, politik, sosial, adat istiadat, budaya, lan sapanunggale.
- Kemasyarakatan : kahanan sosial nalika geguritan ditulis.
C. Nulis Geguritan
- Nentokake tema.
- Milih tembung kang becik.
- Cacahaning gatra (baris) ringkes lan mantes.
- Migunakake tembung kang andhahan.
- Migunakake basa kang endah.
- Pamilihing aksara swara kang trep saengga wirama endah.
D. Nanggepi Isi Geguritan
- Maca kanthi premati, yen perlu dibolan baleni.
- Nggatekake ubungane larik siji lan sijine, banjur menehi tandha ngaso (/) utawa sigeg (//).
- Golekana tegese tembung tembung kang angel utawa aneh. Bisa tegese lugu, entar, utawa lambang.
- Golekana pesen utawa amanat kang dikarepake dening panggurite.
- Tambahana tembung utawa wanda saengga ukarane bisa cetha lan bisa ditemokake karepe.
E. Sing Kudu Digatekake Nalika Maca Geguritan.
- Wicara/Kualitas vokal yaiku ala becike aksara suwara/ dhang dhinge basa, pocapan/lafal.
- Wirama/Tata Cara/Etika maca geguritan yaiku lagu/iramane, maca geguritan bisa minangka pandudut (daya tarik) kanggone sing ngrungokake. Banter alone wiramane becik kalarasake karo isine geguritan.
- Wirasa/Greged/Penjiwaan tegese isi geguritan, cocok/penere anggone negesi geguritan.
- Wiraga/Ekspresi/Mimik yaiku cocok/jumbuhing solah bawa obahing badan, polatan, rasa.
Tuladhane Geguritan :
Apa Bedane
Dening Sudi Yatmono
Apa bedane prosa karo puisi
bedane ana ati
apa bedane ati karo gori
bedane mung prakara bumbune
bedane apa bumune karo sing dibumboni
bedane rak mung ana ing wadhah
apa bedane wadhah karo sing diwadhahi
kuwi rak mung akal pokal gaweane manungsa
lha apa bedane manungsa karo kewan
ah iku urusane Pangeran
(Mbangun Tuwuh, angka 138)
Sangat membantu kak
BalasHapus